Zajęcia z Pacynka
Pacynka to zabawka — maskotka, którą dzieci znają dobrze z sytuacji pozaszkolnych, często występująca w filmach, programach telewizyjnych czy rożnego rodzaju zabawach. Jej użycie jej podczas lekcji języka angielskiego z młodszymi uczniami sprawia, że nauka staje się atrakcyjna i bardziej efektywna.
Pacynka jest szczególnym rodzajem lalki, którą zakłada się na dłoń, co pozwala na poruszanie częściami jej ciała oraz przekazywanie przez nią zaplanowanych w danej sytuacji gestów i ruchów. Oprócz pacynki, na lekcjach można wykorzystywać lalki innego rodzaju, takie jak na przykład: marionetki lalki (poruszane poprzez pociąganie sznureczków doczepionych do jej części ciała), jawajki, czyli lalki (porusza się je za pomocą drutów) oraz pacynki nakładane na palce (tzw. finger puppets).
Nauczyciele z powodzeniem mogą używać również maskotek, które mogą pełnić taką samą rolę jak inne lalki. Spośród wymienionych rodzajów lalek najłatwiejsze w użyciu będą zapewne pacynki oraz maskotki, z tym, że niewątpliwą zaletą pacynek jest to, iż mają one większą możliwość wykonywania ruchów i gestów. Do pracy z całą klasą najodpowiedniejsze będą pacynki nakładane na dłoń, ponieważ w odróżnieniu do pacynek nakładanych na palce są one większe i przez to lepiej widoczne w klasie. Pacynki nakładane na palce sprawdzą się lepiej w małych grupach oraz w zadaniach w parach.
Zalet korzystania z pacynek jest wiele. Najważniejszą z nich jest zaufanie, którym dzieci obdarzają pacynkę. Pacynki, zazwyczaj kolorowe, miłe w dotyku, mające wesołe niewielkich rozmiarów buzie, w naturalny sposób odbierane są inaczej przez dzieci niż dorośli nauczyciele. Uczniowie chętniej identyfikują się i zaprzyjaźniają z pacynką niż z dorosłym. W ten sposób pacynka staje się niejako jednym z uczniów, koleżanką z klasy, a często przyjaciółką czy powiernikiem. Wchodząc w interakcję z pacynką dzieci mogą zdystansować się wobec rzeczywistości i chętniej rozmawiać z pacynką na tematy, które trudno byłoby im poruszyć z nauczycielem. Dotyczy to też na przykład kwestii wychowawczych.
Pacynka, która zwykle ma formę zabawnego zwierzęcia, stworka czy duszka, wprowadza dzieci w inny świat, w świat fantazji i wyobraźni. Nauka w pierwszych klasach szkoły podstawowej nie musi przebiegać tylko w świecie realnym, ale może i powinna odnosić się do wyobraźni dziecka. Pacynka ze świata wyobraźni wprowadza naukę języka w atrakcyjne dla dziecka tematy i sytuacje. Na przykład na lekcjach dzieci mogą opisać po angielsku jakie to magiczne zdolności ma postać przedstawiana przez pacynkę. Warto zaplanować zadania z użyciem pacynki nie tylko w kontekście przygotowania pojedynczej lekcji, ale także szerzej, w kontekście planowania pracy w całym roku szkolnym.
Jeśli chodzi o ogólne planowanie zajęć w roku szkolnym dobrze jest założyć, że pacynkę będziemy regularnie wykorzystywać na każdych lub na prawie każdych zajęciach. Pacynka może mieszkać w klasie i brać udział w zajęciach. W ten sposób staje się jej częścią, jednym z uczniów oraz przyjacielem dzieci. Pacynka może pomagać zorganizować ćwiczenia związane z wprowadzaniem rytuałów klasowych. Tak więc na początku lekcji możemy ją wykorzystać do powitania dzieci słowami: Goodmorning/afternoon/Hello children . Pacynka może zapytać dzieci o datę, lub o ich samopoczucie, na przykład: How are you today, children? Podobnie można wykorzystać ją na końcu lekcji, kiedy to pacynką żegna dzieci mówiąc: Good Bye/Bye-bye/Bye . Taka postać może również życzyć dzieciom dobrego dnia lub udanego weekendu: Have a nice day/Have a nice weekend, children! Tego rodzaju ćwiczenia skłaniają dzieci do aktywnego posługiwania się językiem angielskim, chociażby poprzez zachęcanie do udzielenia odpowiedzi na zadane przez pacynkę pytanie czy reakcję na pozdrowienie. Innym rodzajem rytuału, który można łatwo wprowadzić w klasie z pomocą pacynki jest obchodzenie urodzin uczniów w klasie. W związku z tym, pacynka może składać życzenia solenizantowi oraz inicjować śpiewanie piosenki Happy Birthday. Z drugiej strony uczniowie mogą składać życzenia urodzinowe pacynce w dniu jej urodzin, w dniu ustalonym przez nauczyciela. Tego rodzaju zadania można zaplanować już na początku roku szkolnego i przyzwyczajać dzieci do stałej obecności pacynki na lekcji i jej współudziale w prowadzeniu lekcji. Rolą pacynki może wreszcie być dbanie o koncentrację, uwagę i odpowiednie zachowanie uczniów. Tak, więc aby uciszyć klasę, zwrócić uwagę niegrzecznym uczniom nauczyciel może skorzystać z pomocy pacynki, która weźmie na siebie zadanie przekazania uwag nauczyciela. W ten sposób dbamy o dyscyplinę, a jednocześnie możemy utrzymać przyjemną atmosferę. Na początku roku nauczyciel powinien oznajmić dzieciom, że pacynka mówi tylko po angielsku i że zwracając się do niej należy używać tylko tego języka. W ten sposób zachęcamy dzieci do komunikowania się w języku docelowym poprzez stworzenie naturalnego kontekstu, w którym uczniowie mogą posługiwać się językiem angielskim.
Pacynka może być również efektywnie wykorzystywana przy przygotowywaniu poszczególnych lekcji. Na przykład: może ona pomagać nauczycielowi w prezentacji nowego materiału wprowadzanego na lekcji. Wprowadzając pytania: Can you…? oraz krótkie odpowiedzi nauczyciel może skorzystać z pomocy pacynki w następujący: Nauczyciel nakłada na dłoń pacynkę, podskakując w miejscu i mówi, zwracając się do niej: I can jump Następnie pyta jej: Can you jump? Pacynka odpowiada: Yes, I can oraz demonstruje tę umiejętność. Następnie nauczyciel bierze do ręki książkę i czyta z niej kilka słów oraz mówi: I can read. Następnie pyta ponownie lalkę: Can you read? Lalka odpowiada: Yes, I can i czyta kilka słów z książki. Potem nauczyciel pyta ją: Can you fly? Lalka może odpowiedzieć: Yes, I can i pokazuje, że potrafi fruwać. Teraz nauczyciel głosem pacynki zwraca się do wybranych uczniów, zadając pytania: Can you jump? Can you read? Can you count? Can you draw (a ball)? Następnie można zachęcić dzieci do odpowiedzi na pytania oraz do zademonstrowania tych umiejętności.
Jak wynika z wyżej wymienionego przykładu pacynka może służyć zarówno prezentacji nowego materiału jak i ćwiczeniu go wspólnie z uczniami. Poza tym warto zauważyć, że pacynka pozwala na łatwe i logiczne wprowadzenie wyrażeń, których znaczenie trudno byłoby zilustrować bez jego pomocy. Pytanie Can you fly? można sensownie zadać tylko komuś, kto potencjalnie może odpowiedzieć na nie twierdząco. Takim kimś jest właśnie pacynka, która potrafi wykonać wiele niezwykłych czynności.
Pacynka może brać udział w grach i zabawach. Przykładem takiej zabawy może być zabawa typu “Simon says”. Imię Simon można tutaj zastąpić imieniem pacynki wykorzystywanej na lekcjach. Np. w podręczniku “Hurray!” wyżej wymieniona gra nazywa się Hurray says. Dzieci wykonują polecenia wydawane przez Hurraya, ale tylko te, przed którymi pojawią się słowa: Hurray says. Jeżeli Hurray zapomni, dzieci nie mogą wykonać polecenia. Jak trudne jest korzystanie z pacynki? Na pewno sprawność posługiwania się pacynką będzie rosła wraz z doświadczeniem, a to doświadczenie można zdobyć tylko poprzez częstą pracę z pacynką na lekcji. Dobrze byłoby, aby nauczyciel czuł się jak najswobodniej pracując z pacynką. Dlatego też warto jest rozważyć, jakiego typu zadania, nauczyciel chciałby wykonać wspólnie z pacynką, a jakie wolałby wykonać sam lub tylko wspólnie z uczniami, bez udziału pacynki. Stąd też przedstawione powyżej propozycje wykorzystania pacynki należałoby dopasować do własnych preferencji czy też stylu uczenia. Niektórzy nauczyciele mogą zdecydować się na częste wykorzystywanie pacynki, natomiast inni ograniczą się do korzystania z niej tylko w kilku wybranych sytuacjach lekcyjnych. Bez względu na decyzję, którą podejmie nauczyciel ważne jest, aby być przekonanym do użycia pacynki na lekcji.
Używając pacynki nauczyciel może próbować zmieniać głos tak, aby postać uosabiana przez pacynkę miała swój oryginalny głos, jednak nie jest to konieczne. Poprzez samą swoją obecność i aktywność w danym zadaniu pacynka będzie skupiać uwagę uczniów. Można zadać pytanie czy uczeń powinien wcielać się w stworzoną przez nauczyciela postać i używać pacynki. To nauczyciel będzie najczęściej używał pacynki i może on nadać jej konkretną osobowość. Pacynka może być sprytna, wesoła, gapowata czy śmieszna. Osobowość ta będzie zależała od nauczyciela. Jednak można wyobrazić sobie sytuacje, kiedy to uczniowie będą używać pacynki, na przykład w zadaniach, w których uczeń przejmuje inicjatywę w wydawaniu poleceń. Skąd wziąć pacynkę, którą wykorzystamy na lekcjach? Coraz częściej tego rodzaju materiały nauczyciele otrzymują wraz z podręcznikiem nauczyciela. Podręcznikowe pacynki mają te zaletę, że postacie, które przedstawiają są jednocześnie bohaterami występującymi w podręczniku ucznia. Są więc postaciami, które uczniowie spotykają praktycznie na każdej lekcji. Pacynki ożywiają dodatkowo bohaterów podręcznika przedstawiając ich w praktycznie nieograniczonej ilości różnych sytuacji. Przykładem takiej pacynki jest wymieniony już duszek Hurray, który jest również jednym z bohaterów podręcznika pod tym samym tytułem.
Jeśli jednak nauczyciel nie otrzymał pacynki wraz z podręcznikiem, warto wykorzystać inną pacynkę i zaadoptować ją do celów edukacyjnych. Można również poprosić uczniów o wykonanie klasowej pacynki. Z takiej pacynki uczniowie będą z pewnością szczególnie dumni. Wykonanie takiej pacynki może stać się okazją do zbudowania całego jej „życiorysu” po angielsku: klasa może zdecydować o tym, jak nazywa się stworzona w ten sposób postać, skąd pochodzi, gdzie mieszka, co lubi jeść itd.
Warto sprawdzić osobiście jaki wpływ na psychikę, zachowanie dzieci oraz na szybkość przyswajania wiedzy ma zastosowanie pacynki. Tego, że jako nauczyciele sami będziemy się świetnie bawić jest pewne. 🙂
Marcin Kleban
